Πόλεμος που διεξήχθει μεταξύ των δύο ισχυρών πόλεων της Εύβοιας, της Χαλκίδα και της Ερέτριας. Η ακριβής χρονολογία του πολέμου, καθώς και η διάρκειά του δεν μας είναι γνωστά. Σύμφωνα με διάφορες πηγές, τοποθετείται στα τέλη του 8ου και στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ., πιθανόν ανάμεσα στα έτη 730-660 π.Χ., ενώ η διάρκεια του, σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, ήταν δέκα χρόνια. Η επικρατέστερη άποψη είναι ότι ο πόλεμος δεν ήταν συνεχής. Ήταν μια μακροχρόνια διαμάχη με πολλές μάχες κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων.
Την περίοδο εκείνη, οι δύο πόλεις βρίσκονταν στο απόγειο της ακμής τους, μιας και πρωταγωνιστούσαν στο εμπόριο, ενώ είχαν έντονη αποικιακή δραστηριότητα. Είχαν στείλει από κοινού αποικία στις Πηθηκούσσες, ενώ δημιουργούσαν αποικίες στο βόρειο Αιγαίο και στη Σικελία. Ο πόλεμος μεταξύ τους όμως, ήρθε ως φυσικό επακόλουθο λόγω του μακροχρόνιου ανταγωνισμού μεταξύ των δύο πόλεων-κρατών. Αφορμή στάθηκε η διεκδίκηση του Λιλάντειου Πεδίου, μιας εύφορης πεδιάδας που την διατρέχει ο ποταμός Λήλας, και βρισκόταν ανάμεσα στις δυο πόλεις-κράτη. Πρωτεύουσά του ήταν η Ξηρόπολη, πόλη η οποία είχε ανθίσει την 2η Χιλιετία π.Χ. σύμφωνα με τις ανασκαφές που έχουν γίνει.
Το Ληλάντιο Πεδίο σήμερα, μήλον της έριδος για τις δύο πόλεις
Ο πόλεμος αυτός ήταν από τους πρώτους γνωστούς μεγάλους πολέμους μιας και πήρε πανελλήνιες διαστάσεις καθώς οι αντιμαχόμενοι κάνανε συμμαχίες με άλλες ελληνικές πόλεις. Όπως αναφέρουν ο Ηρόδοτος και ο Πλούταρχος, με τους Χαλκιδείς συμμάχησαν οι Σάμιοι και οι Θεσσαλοί, ενώ με τους Ερετριείς οι Μιλήσιοι. Επιπλέον, αναφέρετε και ο Θουκιδίδης στον πόλεμο, στον πρόλογό του για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο λέγοντας χαρακτηριστικά:
"Μάλιστα δε στον πάλαι ποτέ γενόμενο πόλεμο μεταξύ Χαλκιδέων και Ερετριέων, και το άλλο Ελληνικό έθνος διαιρέθηκε σε συμμαχίες εκατέρων πλευρών"
Οι δύο πόλεις δεν είχαν διακόψει εντελώς τις σχέσεις τους πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου. Σύμφωνα με τον αρχαίο γωγράφο Στράβωνα που είχε επισκεφτεί την περιοχή, στο ιερό της Αμαρύνθιας Άρτεμης υπήρχε μία λίθινη επιγραφή που ανέφερε την συμφωνία των δύο πόλεων να μη χρησιμοποιήσουν τηλεβόλα όπλα, όπλα δηλαδή που σκοτώνουν από απόσταση, όπως τόξα και σφενδόνες. Η στήλη ήταν προφανώς αρκετά σημαντική, μιας και φυλασσόταν τουλάχιστον για 5-6 αιώνες σαν ανεκτίμητο κειμήλιο. Η συμφωνία αυτή, είχε να κάνει ασφαλώς και με την άποψη όλων των Ευβοέων σχετικά με το πόλεμο. Πρώτος ο Όμηρος, αλλά και αρκετοί άλλοι αρχαίοι συγγραφείς, αναφέρουν για τους Ευβοείς ότι προτιμούν τη μάχη "εκ του συστάδην", δηλαδή τη μάχη σώμα με σώμα. Χαρακτηριστικό για την αντρεία των Ευβοέων είναι και το παρακάτω απόσπασμα από χρησμό της Πυθίας στους κατοίκους του Αίγιου, για τους άνδρες που πίνουν νερό από την Αρεθούσα:
"Από πάση την γη το Πελασγικό Άργος (πεδινή Θεσσαλία) είναι το ωφελιμότερο,
Ίπποι Θεσσαλικοί, Λακεδαιμόνιες δε γυναίκες,
Άνδρες δε οι οποίοι πίνουνε ύδωρ από την καλή Αρέθουσα,
Αλλά ακόμα και αυτών είναι ικανότεροι, εκείνοι που μεταξύ,
της Τίρυνθας κατοικούν και της Αρκαδίας με τα πολλά κοπάδια προβάτων,
οι Αργείοι λινοθώρακες, κεντριά πολέμου,
Εσείς δε οι Αιγιείς ούτε τρίτοι, ούτε τέταρτοι,
Ούτε δωδέκατοι, ούτε ως προς τον λόγο, ούτε ως προς τον αριθμό»
Σχετικά με την έκβαση του πολέμου, υπάρχει διχογνωμία για τον τελικό νικητή. Αν και οι περισσότεροι ιστορικοί αναφέρουν ως νικήτρια πόλη τη Χαλκίδα, ένα είναι σίγουρο. Αυτός ο μακροχρόνιος πόλεμος εξασθένησε τις δύο πόλεις, οι οποίες μετά το τέλος του πολέμου έπεσαν σε μακρά περίοδο παρακμής, αφήνοντας στη θέση τους ως εμπορικές δυνάμεις του αρχαίου κόσμου τη Κόρινθο, τα Μέγαρα και την Αθήνα.
ΔΙΑΜΟΝΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ